Czy zastanawialiście się kiedyś jak to się dzieje, że gdzie nie spojrzymy widzimy wyraźnie? Albo dlaczego na jedne odległości widzimy wyraźnie, a na inne nie? W tym artykule przyjrzymy się zdolności naszego oka, która polega na nastawności czyli na umiejętności AKOMODACJI.
Za zdolność akomodacji naszego oka odpowiedzialna jest SOCZEWKA, umieszczona w przedniej części oka i zawieszona na silnie unerwionej obrączce rzęskowej. Dzięki skurczom i rozkurczom mięśnia rzęskowego obrączka rzęskowa napina się lub zwalnia napięcie powodując zmianę kształtu soczewki przez co może zwiększać lub zmniejszać swoją łamliwość czyli moc.
Najczęściej, w gabinecie pracę akomodacji oka tłumacze na przykładzie balonika, gdy soczewkę w oku wyobrazimy sobie jako napompowany balon (soczewka staje się wypukła) tak nasze oko zachowuje się gdy patrzymy blisko. Teraz wyobrażamy sobie balon, z którego schodzi powietrze, (soczewka staje się płaska) oko patrzy daleko.
Przy prawidłowo działającej akomodacji, funkcjonując w życiu codziennym gdzie nie spojrzymy widzimy wyraźnie i nie odczuwamy tej natychmiastowej zmiany, która zachodzi w naszych oczach. Nasz układ wzrokowy potrafi szybko i sprawnie dostosować się aby wyostrzyć obraz / punkt na który patrzymy.
A co dzieje się gdy akomodacja przestaje pracować prawidłowo?
Zdolność Akomodacji oka zmienia się wraz z wiekiem:
do 1 roku życia moc soczewki jest najsilniejsza w całym naszym życiu!
do 8 roku życia siła soczewki stopniowo maleje choć wciąż jest baaaardzo sprawna!
między 8 a 14 rokiem życia obserwujemy niewielki spadek mocy
około 14 r.ż. moc soczewki staje się stabilna
około 40 roku życia zmniejsza się elastyczność soczewki przez co zaczynamy gorzej widzieć z bliskich odległości
około 60 roku życia oko prawie nie akomoduje, soczewka przestaje być elastyczna i jest to proces fizjologiczny
Dzięki silnej Akomodacji (elastycznej soczewce) w pierwszych latach życia oko ma zdolność kompensacji nawet dużych wad wzroku!
U dzieci najczęstsze OBJAWY zaburzeń akomodacji to:
🤯 bóle głowy
🥺 częste mruganie, pocieranie, pieczenie oczu
🥱 słaba koncentracja
✍️ niechęć do pisania
📚 niechęć do czytania
📝 liczne błędy podczas przepisywani
🧑🏫 wolne tempo podczas przepisywania z tablicy
🧐 osłabienie ostrości wzroku do dali po dłuższej pracy wzrokowej z bliska
🚗 choroba lokomocyjna!
Najczęściej PRZYCZYNĄ zaburzeń akomodacji u dzieci jest:
nieskorygowana WADA WZROKU (dzieci dzięki „plastyczności” soczewki potrafią kompensować nawet duże wady wzroku !!! Dlatego często od razu „nie widać” że mają wadę wzroku)
nadmierny wysiłek wzrokowy do bliży
zez ukryty (foria)
niedomoga konwergencji
Jak sprawdzić czy AKOMODACJA działa prawidłowo?
Pomiary sprawności, amplitudy i odpowiedzi akomodacji (bo tak fachowo nazywają się badania akomodacji 📚) sprawdzamy podczas badania ortoptycznego, optometrycznego lub okulistycznego.
Prawie wszystkie pomiary Akomodacji są pomiarami subiektywnymi co oznacza, że ich wynik jest indywidualnym odczuciem widzenia Pacjenta.
Najczęściej w celu sprawdzenia:
sprawności akomodacji wykonujemy badanie z flipperem akomodacyjnym
amplitudy akomodacji stosujemy metodę Dondersa
odpowiedzi akomodacji stosujemy skiaskopię dynamiczną
Ostatni z wymienionych pomiarów jest oceniany w sposób obiektywny czyli przez badającego. Dwa pierwsze to ocena subiektywna Pacjenta. Dlatego podczas tych pomiarów bardzo ważne jest wytłumaczenie Pacjentowi co będziemy robić, jak również czasem ponowne wykonanie badania.
Na wyniki badań akomodacji wpływa także stan psychofizyczny Pacjenta. Jeżeli dziecko jest zmęczone, niewyspane, rozdrażnione czy zdenerwowane wyniki powyższych badań mogą wyjść nieadekwatnie do rzeczywistego stanu akomodacji!
Problemy z akomodacją w znacznym stopniu wpływają na funkcjonowanie wzrokowe dziecka zwłaszcza w wieku szkolnym, a obecna sytuacja (wiele miesięcy nauki online) ma ogromy wpływ na pracę akomodacji oczu u dzieci.
Zachęcam Was do diagnostyki, a jeżeli jest potrzeba to do ĆWICZEŃ AKOMODACJI.
Akomodacje można, a nawet TRZEBA ćwiczyć!
Zanim jednak przystąpicie do ćwiczeń pamiętajcie żeby sprawdzić na badaniu ortoptycznym, optometrycznym czy okulistycznym, że faktycznie Wasze dolegliwości wzrokowe to zaburzenia akomodacji.
Należy przede wszystkim wykluczyć:
🤓 wadę wzroku, która musi być skorygowana okularami
👻 niedowidzenie czyli problem z plamką żółta
🤔 nieprawidłową prace mięśni oczu np. niedomogę konwergencji
Jak ćwiczyć?
Najprostszym, najczęściej zalecanym i przynoszącym efekty ćwiczeniem jest aktywne parzenie daleko! Czyli regularne powtarzanie schematu 20/20/20 (co 20 min. na 20 sek. parze na 20m).
A największą trudnością w wykonywaniu tego ćwiczenia jest pamiętanie o nim!
Akomodacje ćwiczymy także gdy jesteśmy w ruchu, może to być jeżdżenie na rowerze, ale też spacer podczas którego podziwiamy horyzont.
Czyli jednym słowem zawsze gdy patrzymy DALEKO „rozluźniamy” nasz wzrok i dajemy „odpocząć” akomodacji.
Innymi, bardziej gabinetowymi (a przynajmniej warto żeby dobrał, pokazał i wytłumaczył Wam je specjalista) sposobami ćwiczenia akomodacji są m.in.:
📜 ćwiczenia z tablicami Harta
👓 ćwiczenia z flipperem akomodacyjnym
🐸🐸 karty fuzyjne
🎈 sznurek Brocka
Akomodacja jest ściśle powiązana z konwergencją dlatego ćwicząc konwergencję możemy pracować nad poprawą sprawności akomodacji.
Pamiętajcie, że to co najgorzej wpływa na pracę soczewki w oku czyli jej zdolność akomodacji to długotrwała praca wzrokowa z bliskiej odległości oraz nieskorygowana wada wzroku.
Pamiętajcie także, że DZIECI dzięki bardzo sprawnie działającej akomodacji potrafią skompensować („oszukać”) nawet duże wady wzroku. Literatura podaje, że może to być nawet kilkanaście dioptrii i patrząc na wyniki gabinetowe naprawdę tak jest!
Badajmy regularnie wzrok dzieci 😊
orto.mama | Joanna Zdybel